بررسی مجازات نقدی بعنوان مجازات بازدارنده در حقوق ایران

چکیده مجازات بعنوان واکنش اجتماعی ارتکاب جرم از دیر باز کانون توجّه اندیشمندان و متخصّصین علوم کیفری و حقوقدانان بوده است و در قوانین جزایی موضوعه، بسته به نوع و اهمّیّت جرم، قانونگذار متناسب با آن را بعنوان جزای ارتکاب بزه تعیین نموده است. قانون مجازات اسلامی مصوّب سال 1370 جزای نقدی را بعنوان یکی از اقسام مجازات تعزیری و بازدارنده بر شمرده است که بین این دو از نظر آثار و اهداف و ماهیّت تفاوت وجود دارد. با این حال تردیدی در مجازات بودن آن با توجّه به تصریح مقنّن وجود ندارد. هدف اصلی مقنّن از تشریع جزای نقدی، هدف کیفری بوده و نظر به اهداف و اصول حاکم بر مجازاتها جزای نقدی طلب دولت به حساب نمی آید و با فوت و جنون محکوم علیه ساقط می گردد. همچنین بنظر می رسد سیاست جنایی قانونگذار از وضع این کیفر تا حدودی بر پایه پرهیز از زندانهای کوتاه مدّت بوده است. در سیستم تبدیل حبس به جزای نقدی، مقنّن به لحاظ احتراز از معایب زندانهای کوتاه مدّت جزای نقدی را جانشین آن قرار داده است ولی از آنجایی که بواسطه عدم پرداخت آن محکوم علیه بازداشت می گردد نقض غرض محسوب می شود و این بازداشت بدل از جزای نقدی عنوان قائم مقامی و جانشینی جزای نقدی را دارد.